ULAON SAUR MATUA


SAUR MATUA

KRITERIA :
1.     MARANAK  MERBORU NAUNG GABE
2.     MARPAHOMPU SIAN ANAK DOHOT BORU

SAUR MATUA MAULI BULUNG

KRITERIA :
1.     MARANAK  MERBORU NAUNG GABE
2.     MARPAHOMPU SIAN ANAK DOHOT BORU
3.     MARNI- MARNONO
4.     NDANG HEA TILAHAON (NDANG ADONG PINOMPARNA MANJOLOI NATUA-TUA I)


PARJOJOR NI ULAON
I. PERSIAPAN
1.  Mambahen Sijagaron
1.         Sada ampang na marisi eme, jala tu eme i, dipantikkon ma:
2.         Sanggar
3.         Ranting ni Baringin
4.         Ranting ni Hariara
5.         Bona ni eme na mabiur
6.         Gambiri
7.         Silinjuang + sihilap ditambai dohot ompu-ompu molo adong.
8.         Sipata di tambai dope tolor ni manuk.
2.    Pasada Tahi (Rapot Anggota Keluarga + 1 orang Raja Adat)
Mangarangrangi angka sipatupaon dohot angka ulaon :
2.1 Naparsidohot di Parrapotan
a.    Pinompar ni Hasuhuton Bolon
b.    Dongan Tubu
c.    Boru
d.   Bere / Ibebere
e.    Raja Bius (Sian marga naasing namalo di paradaton)
2.2. Dihatai Sipatupaon di Ulaon Saurmatua
a.       Jenis ni Pinahan sipotongon / boan-boan ni na monding (sesuai kemampuan)
b.      Paluon do gondang / music (sesuai kemampuan)
c.       Andigan Mompo
d.      Tempat Penguburan/Pemakaman
e.       Acara Pangarapotan/Marria Raja : dipatupa mangan dung sae marria raja
f.       Acara Partuatna : dipatupa sipanganon dohot parjambaran namarmiak-miak
g.      Pardalanni Ulos
h.      Piso-piso
i.        dll
Hasil ni rapot sebagai konsep ni hasuhuton tu acara marria raja / martonggo raja

3.    Marria Raja / Martonggo Raja
      Dibahen ma ulaon pangarapoton, sipata didok martonggo raja.
3.1   Persiapan :
a.       Sebelum dilaksanahon (sadari sebelum) acara marria raja/tonggoraja, asa jolo didapothon/digokhon tu bagas ni angka :
-       Hula-hula
-       Tulang
-       Tulang Rorobot
-       Bona Tulang
-       Bona Ari ..............( boi do ndang sahat tu bona ni ari)
-       Hula-hula Ama namarhaha anggi
-       Hula-hula naposo / anak manjae
-       Raja Dongan Sahuta ni hasuhuton                                                                            Asa hadir nasida ditingki naung ditontuhon ari namarriaraja/tonggo raja

b.      Sebelum na nungga disiaphon sipanganon untuk acara on, jala juhutna mamarmiak-miak (maneat pinahan lobu)  lengkap dohot namargoarna, alana mardalan do parjambaron.
c.       Jala nungga disiaphon songon konsep ni hashuton nalaho sihataon ditinggi acara  namarria raja/tonggoraja
d.      Jala nungga ditontuhon/dipillit ise sebagai raja parhata dohot protocol.
e.       Ditingki mariaja/tonggo raja asa diatur parhundulon, posisi marsiadopan antara hasuhuton (dongan tubu, dongan sahuta, boru/bere),  dohot horongni angka hula-hula dohot tulang.

3.2   Pelaksanaan :
1.      Asa diatur parhundulon kedua bela pihak
2.      Hata patujolo/pengantar sian hasuhuton
3.      Dipasungkun tu angka hula dohot tulang, jolo masipanganon do asa manghatai, manang jolo manghatai asa marsipanganon, Jala pangisoan ni hasuhuton jumolo masipanganon ma asa mangkatai.
4.      Marsipanganon, sibaen tangiang hasuhuton
5.      Mambagi jambar…………..jambar mangihut.
6.      Acara mangkatai :
a.       Parjolo sahali hasuhuton pajojorhon jujur ngolu ni natua-tua namonding
b.      Mangihuthon jujur ngolu on ma, dipatolhas hasuhuton songon bentuk/rumang  ni ulaon nalaho si ulaon :
Ø  Saurmatua Ulaon Nagok.
Hasuhuton mangido paniroion/pendapat sian : hula-hula, tulang,  tulang rorobot, bonatulang/bonaari, hula-hula ama na marhaha anggi, anak manjae, dongan sahuta. Molo dung sepakat rumang ni ulaon nalaho si ulaon, baru pe asa dihatai angka adat nahombar tusi, ima :
1)      Parjuhut boan-boanna (sigalangan),
Molo ina namonding  lombu + Ungkap hobung,
Molo ama namonding horbo. (Aturan pembagian jambar ....lihat lampiran)
2)      Mardalan do gondang /music dohot panortoron di tingki tuat di alaman
3)      Mardalan do ulos holong sian angka hula-hula dohot angka tulang
1.      Sian hula-hula  marga ..............x lbr, tergantung pangidoan ni hasuhuton
2.      Sian Tulang  Marga .................x lbr, sude anak, boru dohot  mewakili pahompu masing-masing anak/boru pinomparna.
3.      Sian Tulang Rorobot marga.......... x lbr, sesuai ke inginan hasuhoton
4.      Sian Bona Tulang marga ........... x lbr, sesuai keinginan ni hasuhuton
4)      Mardalan do piso-piso,/rambe manis
5)      Mardalan  parjambaran ( asa di konsep hasuhuton pambagian jambar laos dipatolhas tu angka hula-hula dohot tulang manang naung sepakat.

Ø  Andigan Mompo ( Ari/Tanggal/Jam), asa dipangido hasuhuton dung sae marria raja,laos diudutima tu acara mompo, jala menghemat waktu laos disima dipasahat ulus saput dohot ulos sampetua.
Jala dihatai ma ise sibaen ulos saput dohot ulos sampe tua.

Ø  Ditontuhon ma muse andigan partuatna tu alaman (Ari/Tanggal/Jam)….mulai jam 9 pagi. , jala nungga hadir sude disi angka hula-hula dohot angka tulang, dongan sahuta.

Ø  Tempat Penguburan


3.    Acara Partuatna / Tuat tu Alaman (Acara Puncak)

1.      Jam 6.30  : Acara Keluarga,
                     Dimulai ma sian horong ni :   ibebere, bere, boru + pahompu,           sian anak/parumaen/pahompu, dohot nasaing molo adong       anggota           keluarga dope.

2.      Jam 8.45   : Bangke Tuat tu Alaman
                     Dipartuatna tu alaman, sijagaron ma djolo dihunti   parumaen         siangkangan, diiuhuthon si jagaraon pahompu panggoaran, bangke,    anak/parumaen/pahompu,       boru/hela/pahompu,     angka dongan         tubu,boru/bere.
                     Dung sahat dialaman, dipeakhon poti mayat diginjang ni meja naung         diparade hian, dungi diaturma parjonjong/parhundulni hasuhuton           dohot pinomparna. Acara partuatna boi do i ditolopi gondang/musik

3.      Jam 9.00  : Hasuhoton manjalo Tua ni Gondang
                     Parhata/Protokol hasuhuton mangido tingki tua adopan ni angka        raja dohot inanata soripada, sebelum dimulai acara selanjutna         asa       jumolo nasida mangido Tua ni Gondang.
                     Parhata/Protokol : Mangido Tua ni Gondang
1)      Gondang Mula-mula
                           "Amang Panggual Pargonsi, Amang Pangoloi, Amang Sioloan,            Parindahan na suksuk parlompan na tabo. Ia nunga marpungu     hami hasuhuton di jolo ni jabu na marampang na marjual on, jabu              sibaganding tua panjaloan sangap dohot tua sian Amanta Debata         Pardenggan basa i, huhut jongjong di tonga ni alaman amparan na      bidang marsada ni roha sahata saoloan mangadopi pesta di                        parmonding ni amanami/ina nami naung Saurmatua on. Asa      bahen damang ma jolo gondang mulamula i, ai marmula do          hagabeon,        marmula do hasangapon marmula nang                            hatuaon. Tamba ni naung            adong i sipasahaton ni Tuhanta i         tu hami Hasuhuton on, tangkas ma bahen damang".
2)      Gonadang Somba somba
"Amang Panggual Pargonsi, parindahan na suksuk, parlompan na tabo, Taruan Bodari, alapon manogot nang pe so hudok, nunga diboto ho. Baen damang ma jolo gondang sombasomba, asa jumolo hami marsomba tu jolo ni Amanta Pardenggan Basa i, Sitompa saluhut nasa na adong, haroroan ni nasa denggan basa na mauliutus, pasupasu las ni roha di pardagingon nang di partondion. Na mangalehon ari na uli, ari na denggan on, asa tiur songon mata nia ri, rondang songon bulan, tio songon mata ni mual jala rintar songon bonang di gala, di ulaonta on tinumpak ni Amanta Debata.
Laos songon i asa manomba hami tu amanta raja ro di sude na pinarsangapan na liat na lolo ".
Tangkas ma bahen damang …………..!
Pada saat on, sude angka keluarga mangadophon diri tu adopan ni amanta raja / inanta soripada

3)      Gondang Mangaliat
Dipinta ma muse gondang mangaliat
"Amang Panggual Pargonsi, bahen damang ma gondang mangaliat asa mangaliat hami.
Asa situbu ni laklak ma situbu ni singkoru di dolok ni Purba Tua. Sai torop ma tubu ni anak tubu ni boru na gabe dongan Saurmatua.
Asa liat ma panggabean, Hot parhorasan di saluhut hami pinompar ni amanta/inanta  na Saurmatua on, manjalo pasupasu ni Amanta Debata". Tangkas ma bahen damang!
Pada sat on, sude pinompar mnangaliati bangke ni namonding I selama 3 hali

4)      Gondang Mangolopi
"Amang Panggual Pargonsi, tangkas ma bahen damang gondang pangidoan tu Amanta Debata songon na nidok ni umpasa on :
Niumpat padang togu magihut simarbulubulu. Marhite asi ni roha ni Amanta Debata asa saluhut pinompar ni amanta/inanta na saurmatua, tu lelengna ma mangolu, sahat tu na Saurmatua, ro di na sarsar uban di ulu, sahat tu na pairingiring angka pahompu. Eme Sitambatua, Parlinggoman ni siborok, Amanta Debata do silehon, tua, sai horashoras ma hita diparorot.
Tangkas ma bahen gondang na mangolopi, sampur marmeme dohot sampur marorot, asa mangolopi hami ianakhon ohot borunami".
Angka Anak baoa mangolopi angka boru dohot bere/ibebere

5)      Gondang Maniuk Osang
"Amang Panggual Pargonsi, tangkas ma bahen damang gondang mangido pasu-pasu tu Amanta Debata, songon na pinangido ni umpasa on.
Balga tiang ni ruma, umbalga do tiang ni sopo, Nunga balga jala sangap Saurmatua angka natuatua, Sai umbalga ma jala sangap dohot tu ganjang ni umur ni angka na umposo manghangoluhon basa basa dohot pasupasu ni Amanta Debata.
Sitorop ni dangkana ma sitorop ni ranting na rugun dohot bulungna, Sai torop ma pinompar ni hahana, torop muse pinompar ni anggina nang pinompar ni boruna. Angka na marsangap jala martua. Tangkas ma bahen hamu pangidoannami i".
Pada saat on angka boru/bere maniuk angka hula-hulana

6)      Gondang Sitiotio
"Amang Panggual Pargonsi, Bahen damang gondang sitiotio i, Anggiat "asi roha ni Amanta Debata na mangalehon pasu-pasu na godang las ni roha na sonang anggiat lam tu tio na parngoluan siganup ari, asal lam tu tiona pansarian dohot tio ni pandaraman. Asa jumpang na jinalahan jala sai dapot na niluluan, Sipansindak panaili, sipatio parnidaan, sipaneang holiholi jala palomak imbulu.
Songon nidok ni umpasa on, turtu ninna anduhur, tiotio ninna lotc. Saluhut angka na denggan basani Tuhanta na tajalo i sai unang muba jala unang mosa.
Tangkas ma bahen Sitiotio i".

7)      Gondang hasahatan
"Amang Panggual Pargonsi, bahen damang ma gondang Hasahatan i, asa sahat na uli, sahat na denggan di hita on saluhutna lehonon ni Amanta Debata Pardenggan Basa i.
Naung sampulupitu, jumadi sampuluualu, saluhut hata na uli ampe ma tu sambubu tuak ma tua abara. Boanon ma i tangkas tu tonga ni jabu. Sahat-sahat ni solu, sahat tu bontean di labuan ni Tigaras, sahat ma hita leleng mangolu, sahat gabean jala horas-horas

4.       Manjaha Jujur ngolu / Riwayat Hidup ni Namonding Saurmatua

5.      Acara Umum di Alaman
            Pardalanna/Teknis Pelaksanaan :
1.      Dipatupa do panomunomuon tu angka napasahat hata dohot ulos
2.      Dung selesai panomu-nomuon, dilehon kesempatan manghatai tondong naung ditomu-tomu.
3.      Tondong naro mangido  :
Ø  gondang mula-mula
Ø  gondang somba-somba
Ø  gondang liat-liat
Ø   mangido gondang na hombar tu napashathon ulos/hata/tumpak
4.      Hasuhuton mandok mauliate, sekaligus pasahathon piso-piso sipalas roha ni tondong naro jala boi dison dipasahat piso2, laos dipangido gondang nahombar tusi,
 Ditingki pasahat angka piso-piso / rambe manis hasuhuton, laos  disima dipasahat jambar masing-masing tondong , pambagian jambar sesuai hasil tonggo raja
5.      Tondong naro mangido gondang sitio-tio dohot hasahatan
6.      Selesai, tondong naro bubar jala mulak tu hundulanna.

URUTAN ACARA MANDOK HATA/PASAHAT ULOS HOLONG

1)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Hula-Hula Marga …….
2)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Tulang Marga …….
3)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Tulang Rorobot Marga
4)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Bona Tulang Marga …….
5)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Hula-Hula Ama namarhahaanggi : ………(molo adong)
6)      Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Hula-Hula Naposo/Anak Manjae : ………..
7)         Mandok Hata Raja ni Parboruon ( Marga ni Hela)
8)         Mandok Hata Sian Ale-ale, Raja nanigokhon
9)         Mandok Hata/Dongan sahuria
10)     Mandok Hata Pemerintah Setempat
11)     Mandok Hata Sian Dongan Sahuta
12)     Mamboan sijagaron tu bagas jabu, dialaman dihaliangi 3 hali, dung sahat dijabu dihaliangi 3 hali, panortoron makin cepat  (Huhut di ende gereja “ Martua do dohonon”= Ende. No.
13)     Marsipanganon
14)     Acara Huria paborhathon tu udean

ACARA PARTUATNA TU ALAMAN
(ditempel di alaman)

                I.            Jam 6.30  : Acara Keluarga
Dimulai ma sian horong ni :            ibebere, bere, boru + pahompu,           sian anak/parumaen/pahompu, dohot nasaing molo adong             anggota           keluarga dope.
             II.            Jam 7.30  : Mompo
-       Tulang Marga ..............Pasahat Ulos saput
-       Hula-hula Marga ..........Pasahat Ulos sampe tua

          III.            Jam 8.45   : Bangke Tuat tu Alaman
                     Dipartuatna tu alaman, sijagaron ma djolo dihunti   parumaen         siangkangan, diiuhuthon si jagaraon pahompu panggoaran, bangke,    anak/parumaen/pahompu,       boru/hela/pahompu,     angka dongan         tubu,boru/bere.
                     Dung sahat dialaman, dipeakhon poti mayat diginjang ni meja naung         diparade hian, dungi diaturma parjonjong/parhundulni hasuhuton           dohot pinomparna. Acara partuatna boi do i ditolopi gondang/musik

          IV.            Manortor Hasuhuton
Jam 9.00  :  Hasuhoton manjalo Tua ni Gondang
1)      Gondang Mula-mula
2)      Gonadang Somba somba
3)      Gondang Mangaliat
4)      Gondang Mangolopi
5)      Gondang Maniuk Osang
6)      Gondang Sitiotio
7)      Gondang hasahatan

           V.               Manjaha Jujur ngolu / Riwayat Hidup ni Namonding Saurmatua

        VI.              Acara Umum di Alaman
            Pardalan ni ulaon/Teknis Pelaksanaan :
1.      Dipatupa do panomunomuon tu angka napasahat hata dohot ulos
2.      Dung selesai panomu-nomuon, dilehon kesempatan manghatai tondong naung ditomu-tomu.
3.      Tondong naro mangido  :
Ø  gondang mula-mula
Ø  gondang somba-somba
Ø  gondang liat-liat
Ø   mangido gondang na hombar tu napashathon ulos/hata/tumpak
4.      Hasuhuton mandok mauliate, sekaligus pasahathon piso-piso sipalas roha ni tondong naro jala boi dison dipasahat piso2, laos dipangido gondang nahombar tusi,
 Ditingki pasahat angka piso-piso / rambe manis hasuhuton, laos  disima dipasahat jambar masing-masing tondong , pambagian jambar sesuai hasil tonggo raja
5.      Tondong naro mangido gondang sitio-tio dohot hasahatan
6.      Selesai, tondong naro bubar jala mulak tu hundulanna.

URUTAN ACARA MANDOK HATA/PASAHAT ULOS HOLONG

1)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Hula-Hula Marga …….
2)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Tulang Marga …….
3)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Tulang Rorobot Marga
4)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Bona Tulang Marga …….
5)         Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Hula-Hula Ama namarhahaanggi : ………(molo adong)
6)      Mandok Hata/Pasahat Ulos Pasu-pasu sian Hula-Hula Naposo/Anak Manjae : ………..
7)         Mandok Hata Raja ni Parboruon ( Marga ni Hela)
8)         Mandok Hata Sian Ale-ale, Raja nanigokhon
9)         Mandok Hata/Dongan sahuria
10)     Mandok Hata Pemerintah Setempat
11)     Mandok Hata Sian Dongan Sahuta
12)     Mamboan sijagaron tu bagas jabu, dialaman dihaliangi 3 hali, dung sahat dijabu dihaliangi 3 hali, panortoron makin cepat  (Huhut di ende gereja “ Martua do dohonon”= Ende. No.
13)     Marsipanganon
14)     Acara Huria paborhathon tu udean

Tidak ada komentar:

Posting Komentar